Halife Hz. Ali ile Cenknâme Kahramanı Hz. Ali Arasında Mitik Dönüşüm

Tarihi 13. yüzyıla dayanan Hz. Ali cenknâmeleri Türk halk edebiyatının önemli kaynaklarından biridir. edebiyatına Arap ve Fars edebiyatından geçmiştir. Özellikle İranlılar tarafından yazılan hakkındaki hikâyeler zamanla yaygınlaşmış epeyce beğenilmiştir. Cenknâme benzeri eserler Hayber Kalesi'nin fethinden sonra yazılmaya başlanmış bir gelenek halinde yüzyıllarca devam etmiştir. Türklerin cenknâme yazma geleneğine katkıları oldukça fazladır. Hatta cenknâmelere gösterilen ilgi büyük ölçüde geleneğinde ilerlemesiyle artmıştır.598-661 yılları arasında 63 sene yaşayan İslam'ın temsilcisi tebliğcisi olan Ali, hem Şiîler de Sünnîler saygı hürmetle anılan halife olmuştur. Bu itibarla bütün cenknâmelerde Ali'nin kahramanlık, cesaret, dürüstlük mertlik gibi vasıfları ön plana çıkarılarak işlenmiştir. Anadolu fethedildikten bu şehirlerde gelişmeye başlayan konu edilen sadece Alevî-Bektaşî ediplerce yüceltilmemiş, da aynı şekilde kahraman olarak kabul görmüştür. dış görünüşü itibariyle çevresindeki insanları kendisine hayran bıraktığı, özellikle ejderha olağanüstü varlıklarla mücadelesinin anlatıldığı hikâyelerdeki heybetli tasviri ile muhayyilesinde yaşadığı görülmektedir. nedenle makalede Alevi-Bektaşi inancının imamı Ali’nin tarihi kimlikten mitolojik kimliğe dönüşümü göstermiş olduğu kahramanlıklar, yazıldığı dönemlerin sosyal kültürel anlayışını hissettiren metinler cenknâmelerden faydalanılarak çözümlenmiş geçirdiği dönüşüme dikkat çekilmiştir.